Romantik, arkadaşlık ve iş ilişkileri de dahil olmak üzere, sosyal yaşantımızı derinden etkileyen bir konu olan Phubbing, her geçen gün artmaya devam ediyor. Peki nedir bu 'phubbing' ve neden kurtulamıyoruz?
Phubbing Nedir?
İngilizce'deki telefon ve küçümseme (phone, snubbing) kelimelerinin birleştirilmesiyle oluşturulan phubbing, yanında birileri varken telefona gömülmek anlamına geliyor.
Yapılan araştırmalara göre, ortalama olarak bir insan her gün 3 saat 23 dakikasını telefonda geçiriyor. Bu da yılda yaklaşık olarak 50 güne denk geliyor. Öte yandan çoğu insan günde 58 kez telefonunu kontrol ediyor.
En Yakınımızdakilere Bile Yapıyoruz!
Independent'in paylaştığı bir habere göre Phubbing Psikolojisi (The Psychology of Phubbing) kitabının yazarı, insanların bu davranışı en çok yakınındaki kişilere yaptığını gösteriyor.
Avustralya'daki Charles Sturt Üniversitesi'ndeki Bilgi Teknolojisi Doçenti El-Saggaf'a göre ise phubbing davranışı en çok eşleri etkiliyor. Bu sıralamayı ise arkadaşlar, kardeşler, çocuklar ve ebeveynler izliyor.
Akademisyen tarafından yürütülen deneylere göre, her phubbing davranışında, çevremizlere farklı ve zararlı mesajlar iletiyoruz. Örneğin ebeveynler bu davranışıyla çocuklarına karşı ilgisiz oldukları mesajını verirken, çocuklarda bağlanma eksikliği ve reddedilme hissine neden oluyor.
Eşler arasında ise bu davranış; çatışmaların artmasına, dışlanmış hissetmeye neden oluyor. Ayrıca phubbing, eşlerin aldatıldığını da düşündürdüğünden, kıskançlık problemleri de yaşanabiliyor.
Neden Durduramıyoruz?
Akıllı telefon bağımlılığı gibi iletişim araçlarına olan bağımlılık aslında bir tür FOMO (fear of missing out), yani kaçırma korkusu. Psikiyatristlere göre sosyal medyaya ayak uydurma ihtiyacı, insanların reel kişiler yerine telefon gibi araçlara öncelik vermesine neden oluyor.
Yapılan deneylerde, telefonlarından uzaklaştırılan katılımcıların konsantrasyon zorluğu çektiği ve kafalarının çok daha fazla karıştığı görülmüştü. Bu nedenle uzmanlar, cihazların erişilebilir bir konumda olmasının psikolojik olarak rahatlık sağladığı ve odaklanma becerilerini artırdığına inanıyor.
Bu da sosyal ortamlarda en azından telefonların masada kalmasının kişiler için faydalı olabileceğini düşündürüyor.
Phubbing'den Nasıl Kurtuluruz?
Avustralya'da Macquarie Dictionary yayıncılar tarafından 2012'de yapılan kapsamlı bir halka ilişkiler çalışması sonucu Phubbing kelimesi doğmuştu.
Çalışmanın arkasındaki reklam ajansı McCann ise 'Phubbing'i Durdurun' temalı bir web sitesi açarak kelimeyi kullanıma sokmuş ve konuya yönelik farkındalığın artmasını sağlamıştı.
Phubbing'in artmasındaki temel etmen telefonların yaygınlaşması ve gelişmesiydi. Ayrıca 2019 yılında başlayan Covid-19 da sosyal ortamların sanallaştırılmasında büyük etkendi.
Araştırmalara ve uzmanlara göre, eğer biri tarafından phub'lanıyorsanız, bu konuyu sakince gündeme getirmeli ve 'lütfen dikkatini verir misin' gibi basit cümlelerle kendinizi ifade etmelisiniz.
Ancak karşınızdaki kişi bağımlıysa, uyarılara rağmen davranışına devam edecektir. Böyle durumlarda ise basit kurallar koymak, çözüm sağlayacaktır. Örneğin, akşam yemeğine telefon getirmemek gibi.
Telefonlara dalan kişiler, yani, 'phubber'lar ise kendilerini phubbing yaparken yakalarsa, bundan kaçınmak için kendine söz vermeli ve olabildiğince de sözünü tutmalı.
